TFA 5ª 15-03-3018

7.1 DL 7.45-46

  Τὴν δὲ φαντασίαν εἶναι τύπωσιν ἐν ψυχῇ, τοῦ ὀνόματος οἰκείως
μετενηνεγμένου ἀπὸ τῶν τύπων τῶν ἐν τῷ κηρῷ ὑπὸ τοῦ δα-   (10)
(46) κτυλίου γινομένων. τῆς δὲ φαντασίας τὴν μὲν καταληπτικήν, τὴν

δὲ ἀκατάληπτον· καταληπτικὴν μέν, ἣν κριτήριον εἶναι τῶν
πραγμάτων φασί, τὴν γινομένην ἀπὸ ὑπάρχοντος κατ’ αὐτὸ τὸ
ὑπάρχον ἐναπεσφραγισμένην καὶ ἐναπομεμαγμένην· ἀκατάληπτον
δὲ ἢ τὴν μὴ ἀπὸ ὑπάρχοντος, ἢ ἀπὸ ὑπάρχοντος μέν, μὴ κατ’ αὐτὸ   (5)
δὲ τὸ ὑπάρχον· τὴν μὴ τρανῆ μηδὲ ἔκτυπον.

κρῐτ-ήριον, τό, means for judging or trying, standard, freq. of the mental faculties and senses, ἔχων αὐτῶν τὸ κ. ἐν αὑτῷ Pl.Tht.178b, cf. R.582a, Plu.2.448b, etc.; τὸ αἰσθητήριον καὶ κ. τῶν . . χυμῶν Arist.Metaph.1068a3, cf. Epicur.Ep.1p.5U. (pl.), Sent.24, al.; περὶ κριτηρίου, title of works by Epicurus (D.L.10.27), Posidonius (Diocl. ap.  D.L.7.54), and Ptolemy: generally, χρόνον εἶναι μέτρον καὶ κ. τάχους measure, test, Zeno Stoic.1.26, etc. 2. court of judgement, tribunal, Pl.Lg.767b; καθίζειν κ.Plb.9.33.12, cf. PHib.1.29 (a) (iii B. C.), 1 Ep.Cor.6.2, IG14.951.20, Paus.2.20.7, POxy.2134.6 (ii A. D.), etc. b. decision of a tribunal, judgement, SIG826K9 (Delph., ii B. C.).

καταληπ-τικός, ή, όν, able to check, τοῦ θορυβητικοῦ Ar.Eq.1380. 2. conveying direct apprehension of an object, κ. φαντασίαStoic.2.26, etc.; κ. λόγος Phld.Rh. 2.120 S.; τὸ -κόν M.Ant.4.22. Adv.καταληπτι-κῶς by direct apprehension, Stoic.2.27; manifestly, φαίνεσθαι Cleom.1.8.

ἀκατά-ληπτος, ον, that cannot be reached or touched, Arist.Pr.921b23; τί ἐστι φίλος; ἄνθρωπος ἀ. Secund.Sent.11. Adv.ἀκαταλήπ-τως Sch.Il.17.75. II. not to be conquered, J.BJ3.7.7; defying suppression, τὸ ἀ. τῆς γοητείας Vett. Val.238.25. 2. Philos., incomprehensible, Phld.Acad.Ind.p.91 M., M.Ant.7.54, S.E.M.7.432; that cannot be grasped, πλῆθος, of the stars, Chrysipp.Stoic.2.168. 3. not comprehending or attaining conviction, φαντασία (opp. καταληπτική, q.v.) Chrysipp.Stoic.2.40, al.: c. gen., ἀ. τῶν ὁμοειδῶνPhld.Herc.1457.12. Adv. ἀκαταλήπ-τως, ἔχειν περί τινος Ph.1.78; prob. l. in Arr.Epict.2.23.46:—hence ἀκαταληψία, ἡ, inability to comprehend or attain conviction, Sceptic term, attrib. to Stoics by Galen, Stoic.1.17, but to Arcesilaus by Cic.Att. 13.19.3, Numen. ap. Eus.PE14.7, S.E.P.1.1.

ἐναπο-σφρᾱγίζω, impress in or on, ψυχῆς ὁμοιότητα εἰς παιδὸς χαρακτῆρα LXX 4 Ma.15.4: abs., D.L.7.46:— Med., οὐ γὰρ ἂν -σφραγίσαιτο τὰ ἔξω τὴν ἑαυτῶν φύσιν Epicur.Ep.1p.11U.:—Pass., Zeno Stoic.1.18.

ἐναπο-μάσσω, wipe off upon, e. g. pigments, Plu. 2.99b:—Med., receive an impression, λογισμοὶ ἐ. τύπους φρονήσεως Ph.1.59,al.:—Pass., to be stamped on, κηροῖς Plu.2.3e, cf. D.L.7.46; to be imaged in, τῷ κατόπτρῳ Ach.Tat.5.13; also φαντασία κατ’ αὐτὸ τὸ ὑπάρχον -μεμαγμένη Zeno Stoic.1.18. 2. Med., ἐναπομάξασθαι χεῖράς τινι wipe one's hands on, cj.in Alciphr.3.44; of a snake, λυσσᾶν ποῦ ἐναπομάξεται τὸν ἰόνSch.Gen.Il.22.95. II. rub, dry, Alex.Trall. Febr.1.

τρᾱνής, ές, clear, distinct, ἴσμεν γὰρ οὐδὲν τ., ἀλλ’ ἀλώμεθα S.Aj.23, cf. Demetr.Lac.Herc.1013.5

ἔκτῠπ-ος, ον, worked in relief, Ion Trag.42, Aristeas58, D.S.18.26, etc.; φιάλη . . ἔ. ζῷα ἔχουσα IG11(2).161 B76 (Delos, iii B.C.); ἔκτυπα, τά, Plin.HN35.152. 2. distinct, φαντασία Stoic.2.21: Comp., Hsch. Adv. ἐκτύ̆-πωςwith a distinct impression or character, opp. συγκεχυμένως, S.E.M.7.171.

Descartes: Mediatio II:

Cogitare? Hîc invenio: cogitatio est; hacc sola a me divelli nequit. Ego sum, ego existo; certum est. Quandiu autem? Nempe quandiu cogito; nam forte etiam fieri posset, si cessarem ab omni cogitatione, ut illico totus esse desinerem. Nihil nunc admitto nisi quod necessario sit verum; sum igitur praecise tantùm res cogitans, id est, mens, sive animus, sive intellectus, sive ratio, voces mihi priùs significationis ignotae. Sum autem res vera, & vere existens; sed qualis res? Dixi, cogitans.

Aristóteles, De Inter., (16a) [ΠΕΡΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ]    

  Πρῶτον δεῖ θέσθαι τί ὄνομα καὶ τί ῥῆμα, ἔπειτα τί   (1)
ἐστιν ἀπόφασις καὶ κατάφασις καὶ ἀπόφανσις καὶ λόγος. 

  Ἔστι μὲν οὖν τὰ ἐν τῇ φωνῇ τῶν ἐν τῇ ψυχῇ παθη-
μάτων σύμβολα, καὶ τὰ γραφόμενα τῶν ἐν τῇ φωνῇ.
καὶ ὥσπερ οὐδὲ γράμματα πᾶσι τὰ αὐτά, οὐδὲ φωναὶ αἱ    (5)
αὐταί· 

ὧν μέντοι ταῦτα σημεῖα πρώτων, ταὐτὰ πᾶσι πα- 
θήματα τῆς ψυχῆς, καὶ ὧν ταῦτα ὁμοιώματα πράγματα 
ἤδη ταὐτά. περὶ μὲν οὖν τούτων εἴρηται ἐν τοῖς περὶ ψυ- 
χῆς, —ἄλλης γὰρ πραγματείας·— ἔστι δέ, ὥσπερ ἐν τῇ ψυχῇ
ὁτὲ μὲν νόημα ἄνευ τοῦ ἀληθεύειν ἢ ψεύδεσθαι ὁτὲ δὲ ἤδη   (10)
ᾧ ἀνάγκη τούτων ὑπάρχειν θάτερον, οὕτω καὶ ἐν τῇ φωνῇ· 
περὶ γὰρ σύνθεσιν καὶ διαίρεσίν ἐστι τὸ ψεῦδός τε καὶ τὸ
ἀληθές. τὰ μὲν οὖν ὀνόματα αὐτὰ καὶ τὰ ῥήματα ἔοικε 
τῷ ἄνευ συνθέσεως καὶ διαιρέσεως νοήματι, οἷον τὸ ἄνθρω- 
πος ἢ λευκόν, ὅταν μὴ προστεθῇ τι· οὔτε γὰρ ψεῦδος   (15)
οὔτε ἀληθές πω. σημεῖον δ’ ἐστὶ τοῦδε· καὶ γὰρ ὁ τραγέλα- 
φος σημαίνει μέν τι, οὔπω δὲ ἀληθὲς ἢ ψεῦδος, ἐὰν μὴ τὸ 
εἶναι ἢ μὴ εἶναι προστεθῇ ἢ ἁπλῶς ἢ κατὰ χρόνον. 
  Ὄνομα μὲν οὖν ἐστὶ φωνὴ σημαντικὴ κατὰ συνθήκην
ἄνευ χρόνου, ἧς μηδὲν μέρος ἐστὶ σημαντικὸν κεχωρισμένον

  Ῥῆμα δέ ἐστι τὸ προσσημαῖνον χρόνον, οὗ μέρος οὐδὲν 
σημαίνει χωρίς·

  (20)
 

7.5. Cic., Acad. 1.40-42

Plurima autem in illa tertia philosophiae parte mutavit. in qua primum de sensibus ipsis quaedam dixit nova, quos iunctos esse censuit e quadam quasi impulsione oblata extrinsecus. quam ille phantasian nos visum appellemus licet, et teramus hoc quidem verbum, erit enim utendum in reliquo sermone saepius—sed ad haec quae visa sunt et quasi accepta sensibus assensionem adiungit animomorum, quam esse vult in nobis positam et voluntariam. 

visis non omnibus adiungebat fidem sed is solum quae propriam quandam haberent declarationem earum rerum quae viderentur; id autem visum cum ipsum per se cerneretur, comprehenibile—feretis haec?' Att. 'nos vero' inquit; 'quonam enim alio modo katalaempton diceres?'—Va. 'Sed cum acceptum iam et approbatum esset, comprehensionem appellabat, similem is rebus quae manu prenderentur; ex quo etiam nomen hoc duxerat [at] cum eo verbo antea nemo tali in re usus esset, plurimisque idem novis verbis (nova enim dicebat) usus est. Quod autem erat sensu comprensum id ipsum sensum appellabat, et si ita erat comprensum ut convelli ratione non posset scientiam, sin aliter inscientiam nominabat; ex qua existebat etiam opinio, quae esset imbecilla et cum falso incognitoque communis. 

sed inter scientiam et inscientiam comprehensionem illam quam dixi collocabat, eamque neque in rectis neque in pravis numerabat, sed soli credendum esse dicebat. E quo sensibus etiam fidem tribuebat, quod ut supra dixi comprehensio facta sensibus et vera esse illi et fidelis videbatur, non quod omnia quae essent in re comprehenderet, sed quia nihil quod cadere in eam posset relinqueret, quodque natura quasi normam scientiae et principium sui dedisset unde postea notiones rerum in animis imprimerentur; e quibus non principia solum sed latiores quaedam ad rationem inveniendam viae reperiuntur. errorem autem et temeritatem et ignorantiam et opinationem et susppcionem et uno nomine omnia quae essent aliena firmae et constantis assensionis a virtute sapientiaque removebat. 

Atque in his fere commutatio constitit omnis dissensioque Zenonis a superioribus.'